Żelazny pocisk do działa z XVII w. (nr inw. MP/AH/118)

Znaleziony został na terenie żwirowni Skrzypiec. Ma średnicę około 55 mm. Pierwsze pociski metalowe (żeliwne i ołowiane) wytwarzano już w XV wieku. Zazwyczaj strzelano nimi z luf mniejszego kalibru. Działa podobnego kalibru były czasami tworzone w postaci broni wielolufowej (tak zwane organki). Można było odpalać je kolejno. Dzięki temu po wystrzeleniu z ostatniej lufy pierwsza miał już czas by trochę ostygnąć – pozwalało to na prowadzenie w miarę ciągłego ostrzału.

Większe działa wykorzystywane w epoce nowożytnej przybierały czasem naprawdę monstrualne rozmiary. W XVI wieku wykonano największą w historii bombardę. Car Puszka, bo tak ją nazwano, ozdobiona została wizerunkiem cara Fiodora Rurykowicza. Waży 39 ton i może miotać pociski kalibru aż 900 mm.

Tureckie Działo Dardanelskie użyte pierwszy raz w roku 1464 miotało pociski o średnicy 650 mm. Pozostawało w użyciu przez 350 lat. Ostatni raz użyto go w roku 1807 do ostrzału brytyjskich okrętów próbujących przepłynąć przez cieśninę Dardanele.

Opracowanie: Michał Smoliński

Železná dělová koule ze 17. století (nr inw. MP/AH/118)

Nalezena byla na štěrkovně v obci Skřipec. V průměru má okolo 55 mm. První kovové koule (z litiny i oceli) se vyráběly již v 15. století a zpravidla se používaly do hlavní menších kalibrů. Postupem doby se začalo několik lehkých hlavní spojovat vedle sebe na jednu lafetu, což umožňovalo střílet současně anebo v rychlém sledu po sobě, čímž se zvyšovala rychlost střelby na protivníka. Získaly si přízvisko „smrtící varhany“.

Na svých rozměrech začínala děla nabírat v novověkém období. Údajně největším dělem na světě, které však nikdy nevystřelilo, je ruské dělo s názvem car-puška o váze 284 centů a ráže 890 mm z roku 1586 cara Fjodora I. Ivanoviče.

Turecké (dardanelské) dělo, použité poprvé roku 1464 a v praxi užívané přes čtyři století, mělo střely ráže o průměru 650 mm. Naposledy bylo v boji použito v roce 1807 během ostřelování britských lodí snažících se dostat přes dardanelskou úžinu.

Zpracování: Michał Smoliński
Překlad: Jakub Mamula

Powrót

Projekt "Bogactwo kulturowe zabytków architektury Zlatych Hor i Prudnika / Kulturní bohatství památek Zlatých Hor a Prudniku" jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa. Przekraczamy granice"